در طول دوران بارداری، معمولا هر چند ماه یک بار، متخصص زنان/زایمان آزمایش ادرار تجویز می کند، هدف از این کار تشخیص بیماری هایی است که می تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. گاهی نتیجه آزمایش نشان می دهد که میزان نیترات یا پروتئین یا هموگلوبین یا گلوکوز یا حتی نوعی باکتری خاص در ادرار افزایش یافته است، هر یک از این موارد می تواند نشانه بروز اختلالی برای مادر باشد.
به عنوان مثال، افزایش پروتئین در ادرار که اصطلاحا به آن آلبومینوری، پروتئينوری یا دفع پروتئین در ادرار می گویند و می تواند نشانه ابتلا به دیابت، لوپوس، مسمومیت دارویی یا "میلومای" چند گانه باشد. اما گاهی هیچ یک از این بیماری ها وجود ندارد و تنها به دنبال تب یا فعالیت شدید مادر پروتئین بیش از حد دفع می شود. از دیگر احتمالات می توان به پره اکلامپسی، پیلونفریت باکتریایی، تومور مثانه، نارسایی احتقانی قلب، سندرم گودپاسچر، مسمومیت با فلزات سنگین، سندرم نفروتیک، درمان داروهای نفروتوکسیک و بیماری کلیه پلی کیستیک اشاره کرد.
در دوران بارداری وجود پروتئین در ادرار تقریبا شایع است، ولی لزوما نشانه بیماری نیست. در این دوران معمولا تغییر عملکرد کلیه ها باعث دفع پروتئین می شود. تحقیقات نشان داده است به صورت طبیعی در دوران بارداری، آلبومین بیشترین پروتئینی است که از دست می رود. آلبومین نوعی پروتئین محلول در آب و یکی از مهم ترین پروتئین های درون پلاسمای خون بوده و معمولا در ادرار مشاهده نمی شود، زیرا نمی تواند از فیلتر کلیه ها عبور کند. وقتی به هر دلیلی مثلا افزایش فشار خون، کلیه ها دچار مشکل شوند، آلبومین از فیلتر آنها می گذرد و وارد ادرار می شود. اگر میزان دفع پروتئین بالا و با علایم دیگری همراه شود می تواند نشانه مسمومیت بارداری باشد. بنابرین پزشک برای اطمینان خاطر آزمایش خون تجویز می کند، فشار خون را کنترل و به منظور بررسی ورم اعضای بدنی فرد را معاینه می کند.

مسمومیت بارداری چیست؟
مسمومیت بارداری نوعی بیماری کلیوی است که با افزایش فشار خون بارداری همراه است. دلیل ابتلا به این بیماری هنوز مشخص نیست، اما بیشتر در بانوانی دیده می شود که با زمینه خانوادگی دارند و یا در سن بالا باردار می شوند، بین دو بارداری شان بیش از ۱۰ سال فاصله افتاده است، قبل از بارداری دچار مشکلات کلیوی یا فشار خون بالا بوده اند یا در بارداری نخست مبتلا به پره اکلامپسی بوده اند یا اولین بارداریشان است و به چاقی یا دیابت مبتلا هستند. از علایم این بیماری، دفع پروتئین در ادرار، افزایش فشار خون و ورم صورت و انگشتان پا، بروز مشکلات بینایی و درد در ناحیه بالای پهلوهاست. برای درمان معمولا فرد باید در بیمارستان بستری شود و داروهای کاهنده فشار خون دریافت کند. اگر مسمومیت بارداری تشخیص ولی درمان نشود، عوارضی مثل افزایش فشارخون بالا و تشنج را به همراه خواهد داشت. اما با کنترل مرتب آزمایش ادرار و کنترل وزن و فشار خون این احتمال به شدت کاهش می یابد.
مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی مادر را با مشکلاتی مواجه می کند که مهم ترین آن ابتلا به اکلامپسی است. پره اکلامپسی معمولا در ۳ ماهه آخر بارداری، در طول زایمان یا حتی بعد از آن بروز می کند. اما مسئله ای نادر است و از هر ۲ هزار خانم یک نفر به آن دچار می شود. اگلایسمی عوارض دیگری نظیر جدا شدن زودرس جفت، ادم ریوی (تجمع آب میان بافتی در ریه ها)، خونریزی، نارسایی حاد کلیوی و اختلالات خونریزی را به همراه داشته و سلامت مادر و جنین را تهدید می کند. حتی می تواند جلوی اکسیژن رسانی به جنین را بگیرد و باعث تاخیر رشدی جنین شود. اکلامپسی حتی می تواند باعث مرگ داخل رحمی جنین شود، در چنین شرایطی با صلاحدید پزشک بارداری خاتمه می یابد. برای درمان اکلامپسی مادر باید در بیمارستان بستری شود و فشار خون و میزان پروتئین ادرار او بررسی گردد. انجام آزمایشات خون و سونوگرافی و کنترل جریان خون به سمت جنین نیز ضروری است. اگر پره اکلامپسی در حد متعادل و خفیف باشد با داروهای کاهنده فشار خون درمان می شود و زایمان بین هفته های ۳۹ تا ۴۰ انجام می شود. اما باید همچنان مراقب بود تا فشار خون بیش از حد پایین نیاید، زیرا در این شرایط جنین دچار تاخیر رشدی می شود.
معمولا بعد از زایمان فشار خون به حالت عادی بر می گردد، اما اگر همچنان ادامه داشت، می تواند نشان دهنده این موضوع باشد که ریشه این مشکل به پیش از بارداری باز می گردد. اگر پره اکلامپسی شدید باشد راهی جز بستری شدن در بیمارستان و اگر فشار خون قابل کنترل نباشد، راهی جز پایان دادن به بارداری باقی نمی ماند. پره اکلامپسی ممکن است در بارداری بعدی نیز عود کند، اما معمولا در ۸۰ درصد موارد در بارداری های دوم تکرار نمی شود.

منبع: نی نی پلاس